Ođđa šiehtadus Sámedikkiin / Fornyet avtale med Sametinget

(Norsk tekst lenger ned i artikkelen)

Sámediggepresideanta Aili Keskitalo ja sátnejođiheaddji Gunnar Wilhelmsen vuolláičáliiga bearjadaga geassemánu 18. beaivvi ođđa ovttasbargošiehtadusa.

Šiehtadus galgá sihkkarastit sámi mánáidgárdesadjedáhkádusa, sámi oahpahusa nannema, sierra Sámi viesu ja kulturmuittuid gaskkusteami.

Mii leimmet vuosttaš gávpotsuohkan mainna Sámediggi dagai ovttasbargošiehtadusa. Ovttasbargošiehtadus vuolláičállojuvvui dalle Romssas golggotmánus 2013.  Ođđa šiehtadus vuolláičállojuvvui ges Kárášjogas, Sámedikki dievasčoahkkima oktavuođas.

Illudahtti ja dehálaš

– Romsa lea hui máŋgga sápmelačča ja sámi máná ruovttusuohkan, ja illudahttá mu ahte sii háliidit leat ovdavázzisuohkanin, nugo dát ovttasbargošiehtadus čájeha, dadjá sámediggepresideanta Aili Keskitalo.

Romssa suohkana sátnejođiheaddji Gunnar Wilhelmsen ges cealká:

– Dát šiehtadus lea hui dehálaš Romssa suohkanii. Min máŋggat sápmelaččat suohkanis galget ja fertejit oažžut vejolašvuođa iežaset kultuvrra doaimmahit, oahppat ja ovddidit, masa dát šiehtadus ain galgá láhčit dili.

Šiehtadusa sisdoallu

Šiehtadusa ulbmil lea láhčit dili eaktudeaddji ovttasbargui vai sáhttit bisuhit ja ovddidit sámi giela, kultuvrra ja servodaga juohke sajis Romssa-servodagas.

Dán ovttasbargošiehtadusas galgaba Sámediggi ja Romssa suohkan viidáset ovttasbargat dáin áššiin:

• Sierra mánáidgárdesadjedáhkádusa. Dáhkádus galgá sihkkarastit ahte Romssa suohkanis lea doarvái kapasitehta sámi mánáidgárdesajiin ossodagas dahje sierra sámi mánáidgárddis.
• Sámi mánáidgárdefálaldat galgá jođihuvvot nanu giellamodeallaid mielde, sámegielat bargiiguin. Romssa suohkan galgá veahkkin ovddidit sámi mánáidgárdepedagogihka ja sámi kultuvrra, mas lea deaddu sámi árvvuide čadnon gillii, lundui ja árbemáhttui.
• Sámi viessu-prošeakta galgá duohtandahkkojuvvot. Sávaldat lea duohtandahkat dan jagi 2021 mielde.
• Sálašvákki ja Rávdnjemuotkki sámi kulturmuittuid dikšun ja gaskkusteapmi áigodagas 2021-2024.
• Sierra oahpahusdagus “Doarvái dál” čuovvoleami oktavuođas, dakko bokte ahte ráhkaduvvo oahpahusdagus skuvlii hehtten dihte sámevaši.
• Mearrasámi giela, kultuvrra ja ealáhusa nannen galgá ovddiduvvot ja oainnusin dahkkojuvvot. Mátkeealáhus ja kulturealáhusat leat ealáhusat mat sturrot Romssas. Bealit galget ovttas eará kulturaktevrraiguin bargat ovddidit sámi kultuvrra vuogas vuogi mielde.
• Fállat buot vuođđoskuvlaohppiide digitála báikkálaš gelbbolašvuođapáhka čadnon sámi eallinvuohkái, historjái ja kultuvrii. Dát gelbbolašvuođapáhkka galgá speadjalastit báikkálaš sámi dilálašvuođa oahppoplánaid sámi sisdoalu mielde iešguđet fágain.
• Fokus dasa ahte sihkkarastit ollislaš oahpahusfálaldaga sámegielas 1.-10. luohkkái. Lea áigumuš álggahit sierra sámi nuoraidskuvlaceahki Romssa suohkanis 2021 čavčča rájes.

Ovttasbargošiehtadusas lea jahkásaš čuovvoleapmi dakko bokte ahte čađahuvvo jahkásaš álbmotčoahkkin, lassin politihkalaš ja hálddahuslaš čoahkkimii. Dál galgá ráhkaduvvot sierra doaibmaprográmma mas barggut konkretiserejuvvojit ja vuoruheamit mearriduvvojit boahtte njealji jahkái.

Guovllas áinnas eanet govaid Sámedikki Flickr-siiddus.

• Dás gávnnat olles šiehtadusa: Sámedikki ja Romssa suohkana gaskasaš ovttasbargošiehtadus – Sámediggi.no

Ny samarbeidsavtale mellom Sametinget og kommunen

Ordføreren og sametingspresident Aili Keskitalo signerte fredag 18. juni ny samarbeidsavtale.

Vi var den første bykommunen som Sametinget inngikk en egen samarbeidsavtale med. Samarbeidsavtalen ble signert i oktober 2013 i Tromsø.

De siste årene har Sametinget og Tromsø kommune jobbet med revidering av denne avtalen og denne ble nylig signert i Karasjok i anledning Sametingets plenumsmøte.

Gledelig og viktig

– Tromsø er hjemkommunen til svært mange samer og samiske barn, og det gleder meg at de ønsker å være en foregangskommune, slik denne samarbeidsavtalen viser, sier sametingspresident Aili Keskitalo.

– Denne avtalen er svært viktig for Tromsø kommune. Våre mange samer i kommunen skal og må få rom til å utøve, lære og utvikle sin kultur, slik denne avtalen nå fortsetter å legge til rette for, sier ordfører Gunnar Wilhelmsen.

Avtalens innhold

Avtalens formål er å legge forholdene til rette for et forpliktende samarbeid for å kunne bevare og utvikle samisk språk, kultur og samfunn i alle deler av Tromsø-samfunnet.

I denne samarbeidsavtalen skal Sametinget og Tromsø kommune videre samarbeide om:

• En egen barnehageplassgaranti. Garantien skal sikre at Tromsø kommune har tilstrekkelig kapasitet på samiske barnehageplasser i avdeling eller i egen samisk barnehage.
• Det samiske barnehagetilbudet skal driftes etter sterke språkmodeller, med samiskspråklig personell. Tromsø kommune skal bidra til å utvikle samisk barnehagepedagogikk og samisk kultur, med vekt på samiske verdier knyttet til språk, natur og tradisjonskunnskap.
• Samisk hus-prosjektet skal realiseres. Ønsket er å realisere det i løpet av 2021.
• Skjøtsel og formidling av de samiske kulturminnene i Sálašvággi/Tromsdalen og Rávdnjemuotki/Finnheia i perioden 2021-2024.
• Eget undervisningsopplegg til oppfølgning av «Doarvái dál», ved at det lages et undervisningsopplegg i skolen for å hindre samehets.
• Styrking av sjøsamisk språk, kultur og næring skal fremmes og synliggjøres. Reiseliv og kulturnæringer er voksende næringer i Tromsø. Partene skal i fellesskap med andre kulturaktører jobbe for å fremme samisk kultur på en respektabel måte.
• Tilby alle elever i grunnskolen en digital lokal kunnskapspakke knyttet til samisk levesett, historie og kultur. Denne kunnskapspakken skal speile lokale samiske forhold i tråd med samisk innhold i læreplanene for de ulike fagene.
• Fokus på å sikre et helhetlig opplæringstilbud i samisk 1.-10. trinn. Det er en ambisjon om oppstart av eget samisk ungdomstrinn i Tromsø kommune fra høsten 2021.

Samarbeidsavtalen har årlig oppfølgning ved at det skal gjennomføres årlig folkemøte, i tillegg til politisk og administrativt møte. Det skal nå lages eget handlingsprogram der oppgaver konkretiseres og det settes prioriteringer for de neste fire årene.

Se flere bilder på Sametingets Flickr-side fra da sametingspresidenten og ordføreren underskrev avtalen.

• Du finner avtalen i sin helhet her: Samarbeidsavtale mellom Sametinget og Tromsø kommune – Sametinget.no